„Nazwa i imię powinny sprzyjać realizowaniu ideałów ZHP, zwłaszcza podtrzymywaniu ciągłości kultury i tradycji narodowych oraz tradycji i dorobku harcerstwa. Imię powinno umożliwiać wychowawcze oddziaływanie przykładu osobowego bohatera (bohaterów) zgodnie z celami statutowymi ZHP”.
„Zasady i tryb przyjmowania nazw i imion” uchwalone przez Radę Naczelną ZHP 24 listopada 2002 r. (Uchwała nr 17 /XXXII)
Zespół ds. Bohatera Hufca
Sprawozdanie za okres IV – IX 2004
W okresie IV – IX 2004 zostały wykonane następujące czynności:
1. Stworzono zespół ludzi.
Stworzono zespół ludzi, których udało się zainteresować Bohaterem Hufca i których różnego rodzaju aktywności związane z Bohaterem Hufca zostały skoordynowane w ciąg zdarzeń na końcu którego jest praca z Bohaterem Hufca. Lista osób została przekazana do Komendanta Hufca przez szefa zespołu z prośbą o mianowanie członków zespołu w rozkazie KH.
Lista osób:
phm. Mirosław Grodzki
Szef zespołuKoordynacja pracKontakty z Instytutem Pamięci NarodowejKoordynacja programowa namiestnictwa starszoharcerskiego w czasie akcji „Wielka Gra”
hm. Władysław Setniewski
Zebranie informacji o okolicznościach przyznania imienia Hufca w 1957 roku.Zorganizowanie wizyty w 1 Warszawskiej Brygadzie Pancernej (dawny 1 Praski Pułk Piechoty) w WesołejZakończenie pracy z dotychczasowym Bohaterem
pwd. Agnieszka Fedorowicz
Koordynacja programowa wszystkich namiestnictw w czasie akcji „Wielka Gra”
pwd. Sylwia Żabicka
Koordynacja programowa namiestnictwa zuchowego w czasie akcji „Wielka Gra”
pwd. Michał Łabudzki
Koordynacja programowa namiestnictwa wędrowniczego w czasie akcji „Wielka Gra”
phm. Jerzy Lis
Kontakty z Kręgiem Seniorów „Otwockie Sosny” (w tym przeniesienie do Internetu kroniki kręgu)Kontakty z Muzeum Harcerstwa
HO Piotr Kostrzewa
Przeprowadzenie gry symulacyjnej
sam. Marysia Mikulska
Przeprowadzenie warsztatów dot. Bohatera
ćwik Marek Sierpiński
Przeprowadzenie gry „Bohaterowie naszego Hufca”Kontakty z kombatantami z terenu Józefowa
sam. Daria Kłos
Opracowanie szlaku po terenie powiatu otwockiego dot. Szarych Szeregów i AK
Piotr Jagodziński
Poszukiwana w Centralnym Archiwum Wojskowym w Rembertowie
Namiestnik harceski
Koordynacja programowa namiestnictwa harcerskiego w czasie akcji „Wielka Gra”
2. Zbadano historię dotychczasowego Bohatera Hufca i sposób nadania imienia.
3. Przedstawienie prac zespołu i wniosków (zał. nr 1).
4. Przedstawienie propozycji dotyczącej rozpoczęcia nowej kampanii dot. Bohatera Hufca. (zał. nr 2)
Szef Zespołu
phm Mirosław Grodzki HO
Historia dotychczasowego Bohatera Hufca i sposób nadania imienia
Wnioski i propozycje zmian
Nie kwestionujemy roli, jaką odegrał 1 Praski Pułk Piechoty w czasie II wojny światowej. Składamy hołd wszystkim żołnierzom z 1 PPP poległym w czasie wojny. Doceniamy zwłaszcza poświęcenie żołnierzy podczas krwawych walk w czasie wyzwalania Pragi. Początki szlaku bojowego wielu z nich zaczynały się w sowieckich łagrach, z których ich zwolniono, żeby zasilili wojskowe szeregi. Dla nich wstąpienie do LWP było jedyną szansą opuszczenia ZSRR. Nie dyskutujemy tez z losem pojedynczych żołnierzy, którzy poświęcili swoje zdrowie i życie w czasie wojny z hitlerowcami.Tragiczny splot wojennych wypadków i polityka zmusiły ich po zakończeniu wojny do skierowania broni przeciwko swoim rodakom, również walczącym o niepodległość Polski, ale w innych mundurach.
W czasie wojny, na terenie Otwocka i okolic aktywnie działała AK i Szare Szeregi. Podczas odradzania się harcerstwa na naszych terenach po 1956 roku, kiedy zostawiono pewien stopień swobody drużynom w pracy wiele z nich spontanicznie przyjmowało szaroszeregowych bohaterów. W związku z historią naszego regionu z lat okupacji hitlerowskiej byli to Bohaterowie dla otwockich harcerzy naturalni i ówczesnym harcerzom namacalnie bliscy. Często ich starsi koledzy, którzy jeszcze 12 lat wcześniej ginęli w czasie Powstania Warszawskiego. Nie byli oni narzucani i ich wybór wynikał z chęci kontynuowania harcerskiej tradycji Szarych Szeregów oraz uczczenia poległych w czasie wojny kolegów w harcerskich mundurach
Na drugim biegunie są motywacje i jest sposób przyznania hufcowi imienia 1 PPP. Należy pamiętać, że został on nam przydzielony w zupełnie odmiennych od dzisiejszych realiach społecznych i historycznych. Był to czas militaryzacji życia, demonstracji siły ówczesnej władzy wobec własnych obywateli oraz upolityczniania wojska i celów, którym miało służyć.
Wojsko było wykorzystywane do zwalczania powstań skierowanych przeciwko władzy, które wybuchały na Węgrzech (1956) i Czechosłowacji (1968). Był to czas, kiedy używano wojska do krwawego tłumienia protestów społecznych, które co kilka lat wywoływane były coraz trudniejsza sytuacją normalnych obywateli. Takie okoliczności nadania imienia kładą się cieniem na szczerość zamiarów ówczesnych władz wojskowych i harcerskich.
To jest jeden aspekt sprawy.
Drugim jest to, że 1 Praski Pułk Piechoty zapisał swoją niechlubną kartę tuż po oficjalnym zakończeniu II wojny światowej.
Po zdobyciu Berlina jednostka nie została zdemobilizowana, ale razem z oddziałami sowieckiego NKWD została skierowana na białostocczyznę celem zwalczania polskiego podziemia niepodległościowego. Były to oddziały AK, które nie zdecydowały się na demobilizację po upadku Powstania Warszawskiego i kontynuowały konspirację w białostockich lasach pod nazwą Armia Krajowa – Obywatelska (AKO).
Celem ich istnienia była ochrona ludności cywilnej tych terenów przed działaniami wojska sowieckiego, które traktowało białostocczyznę jak tereny zdobyczne. Przejawiało się to grabieżą majątku prywatnego i państwowego, demontowaniem wszystkich ruchomych części fabryk i wywóz ich do ZSRR, przymusowym wcielaniem Polaków do wojska sowieckiego, wywózkami dowódców polskich oddziałów partyzanckich do łagrów wgląd ZSRR.
Takie traktowanie rdzennie polskich ziem doprowadziło to do wybuchu powstania na tych terenach, które wspierane było przez AKO. Na pewien czas władza w mniejszych miejscowościach została przejęta przez powstańców. Na taką sytuacją nie mogła pozwolić nowa ludowa władza i wysłała do walki przeciw powstańcom oddziały LWP i NKWD.
Szczytowym punktem tego powstania była dwudniowa bitwa, w wyniku której zaginęło bez wieści ok. 600 osób ludności cywilnej. Zostali oni prawdopodobnie otoczeni w puszczy i zamordowani.
Instytut Pamięci Narodowej prowadzi kilka śledztw w sprawie tamtych wydarzeń. Oddział IPN w Białymstoku przygotował wystawę o historii podziemia niepodległościowego na terenie białostocczyzny i sposobie jego zwalczania przez nową władzę przy użyciu połączonych oddziałów wojska polskiego i sowieckiego.
Nie kwestionując poświęcenia pojedynczych żołnierzy 1 PPP nie można uznać pułku, w którym się znaleźli jako jednoznacznie pozytywnego bohatera, czego wymaga się od wzoru, który przedstawiało by się harcerzom do naśladowania.
Trzeci aspekt sprawy jest taki, że w hufcu do dziś żywa jest pamięć o AK i Szarych Szeregach. Działa krąg seniorów związany z Szarymi Szeregami, wiele ulic i skwerów nosi imię SzSz lub AK. Harcerze co dzień spotykają na ulicach ślady ich wojennej aktywności.
Jak zostało wcześniej powiedziane harcerze SzSz są naturalnymi bohaterami dla naszych harcerzy.
W związku z tym wszystkim praca z dotychczasowym Bohaterem Hufca jest dość trudna do prowadzenia w naszym środowisku bez przedstawienia także powojennej historii 1 PPP. A po jej przedstawieniu trudno uznać ten pułk za kryształowy wzór do naśladowania. Zwłaszcza w naszym środowisku.
W związku z tym efektem pierwszej części pracy zespołu jest rekomendacja zakończenia pracy z dotychczasowym Bohaterem.
Propozycja rozpoczęcia nowej kampanii dot. Bohatera Hufca
W związku z argumentami przytoczonymi podczas badań nad dotychczasowym Bohaterem Hufca proponujemy, żeby nowy Bohater Hufca wybrany został z grona osób/jednostek związanych z Szarymi Szeregami działającymi w czasie II wojny światowej na terenie dzisiejszego powiatu otwockiego. Bohater o jednoznacznie pozytywnej postawie, z lokalnymi korzeniami będzie wzorem dla harcerzy łatwym do naśladowania. Harcerze zyskają Bohatera, z którym łatwo będzie im się utożsamić i będzie można na co dzień obserwować ślady jego działalności.
Wybór Bohatera szaroszeregowego dodatkowo pozwoli na zdobycie przez harcerzy wiedzy o historii naszego regionu i uhonorowanie żyjących jeszcze byłych harcerzy Szarych Szeregów.
Wybór konkretnego Bohatera pozostawiamy do rozstrzygnięcia szeroko rozumianej kadrze hufca podczas akcji „Bohater”. Jedynym ograniczenie jest to, żeby był związany z SzSz. Przy zmianie bohatera akcentowane powinno być wychowawcze oddziaływanie przykładu osobowego bohatera (bohaterów) zgodnie z celami statutowymi ZHP i potrzeba lepszego dostosowania Bohatera Hufca do podtrzymywania tradycji narodowych. Mniejszy nacisk położony będzie na podawanie szczegółów historii 1 PPP, a większy na nowego Bohatera.
Proponujemy aby kampania dotycząca Bohatera Hufca odbyła się pod hasłem „Wielka Gra”. Jest to nawiązanie do podręcznika konspiracyjnego Szarych Szeregów autorstwa Aleksandra Kamińskiego pod tym samym tytułem. Dodatkowo w ten sposób zaakcentowany będzie charakter akcji: atrakcyjna gra dla Hufca Otwock.
Proponujemy aby „Wielka Gra” toczyła się do X 2005 roku. W tym czasie mogła by być podjęta decyzja o wyborze nowego Bohatera Hufca.
Nie regulują tego żadne wewnątrzzwiązkowe przepisy. Proponujemy, żeby wybór nowego Bohatera Hufca był połączony ze Zjazdem Sprawozdawczym Hufca w 2005 roku. Po pierwsze dlatego, że jest to data graniczna wyznaczona nam przez Zjazd Hufca w 2003 roku, a po drugie Zjazd Hufca wydaje się nam najbardziej właściwym ciałem do podjęcia takiej decyzji.
Nasza propozycja zakłada, że „Wielka Gra” będzie toczyła się w ramach wszystkich namiestnictw pod kierunkiem namiestników. Działania namiestników koordynowała będzie Agnieszka Fedorowicz. Akcją będzie kierował Mirek Grodzki. Każde namiestnictwo weźmie udział w „Wielkiej Grze” według wytycznych przekazanych przez Zespół ds. Bohatera.
Zmiana Bohatera na szaroszeregowego pozwoli na podniesienie poziomu pracy programowej z Bohaterem. Taki jest główny cel zmiany, poza opisanymi wyżej motywacjami moralnymi.
Otwock, 12 października 2004 (61 rocznica Bitwy pod Lenino – chrztu bojowego 1 PPP)